Als ik vrienden probeer te overtuigen goeie plantjes in de tuin te zetten omdat de bijen het zo moeilijk hebben, kijken ze me aan alsof ik gek ben:
“Bijen? Die wil je toch helemaal niet in je tuin hebben?! Die enge beesten! Ze steken en zijn irritant! En straks heb je nog een hele zwerm of een groot nest in je tuin! Ik moet er niet aan denken!”
Maar die angst is nergens voor nodig. En gebaseerd op allerlei misverstanden. Wilde bijen in je tuin zijn juist hartstikke leuk! Ze zijn niet eng, ze steken niet en bouwen geen grote nesten. Dus je hebt er maar weinig last van. En ze zijn ook nog eens supernuttig! Hieronder zet ik alle misverstanden op een rij:
De ene bij is de andere niet
Als ik het over wilde bijen heb bedoel ik bijen en hommels die van nature in Nederland voorkomen en leven in het wild. Ze leven niet in een volk maar vaak alleen (solitair) en nestelen in planten, in de grond of in graspolletjes. Er zijn meer dan 350 soorten wilde bijen in Nederland.
De andere soort is de honingbij, deze leeft in een volk met een koningin. Honingbijen komen niet van nature in Nederland voor maar worden door mensen gehouden en verzorgd voor de honing. Dit zijn dus eigenlijk boerderijdieren en geen wilde bijen.
Ik richt mijn tuin in voor de wilde bijen - die hebben onze hulp het hardst nodig.
Bijen komen niet op zoetigheid af
Bijen en hommels eten alleen nectar en verzamelen stuifmeel uit bloemen. Ze eten nooit zoetigheid zoals suiker. Ze komen dus niet af op een glas fris of een stuk taart. En vallen je vrijwel nooit lastig als je net lekker buiten zit met een glaasje cola zero.
Wilde bijen steken (bijna) nooit
Wilde bijen en hommels zijn rustige dieren en als ze zich bedreigd voelen zullen ze eerder vluchten dan steken. Mannetjesbijen hebben trouwens geeneens een angel. Van veel wilde bijensoorten is de angel van de vrouwtjes zo klein dat deze nauwelijks door de huid komt. Dat voel je bijna niet.
En als een bij of hommel al steekt, is er meestal geen reden voor paniek: een bijensteek doet veel minder pijn dan een wespensteek. Alleen de steek van een honingbij kan vervelend zijn omdat die weerhaken de angel heeft. Maar we proberen toch juist wilde bijen in de tuin te krijgen!
Wilde bijen vormen geen zwerm
De grote zwermen met bijen die soms rondvliegen zijn altijd honingbijen. Deze bijen leven in een volk en worden door mensen gehouden voor de honing. Een soort boerderijbijen dus. Ze kunnen gaan zwermen als er een nieuwe koningin in het volk is die het nest verlaat. Ze neemt dan een deel van het volk mee naar een nieuwe plek.
Maar wilde bijen zijn solitair. Die hebben geen koningin en doen alles alleen. Ze vormen dus nooit een zwerm.
Als je trouwens een zwerm honingbijen ziet, meld dit dan via de Nederlandse Bijenhoudersvereniging aan een imker in de buurt, dan kan de imker langskomen om de zwerm op te halen. Ga niet zelf aan de slag! Gebruik nooit gif op een zwerm bijen en bel geen ongediertebestrijding! Maar laat de zwerm ophalen zodat ze een nieuwe plek in een nestkast krijgen.
Wilde bijen bouwen geen grote nesten
Grote nesten maken is meer iets voor wespen die in een volk leven. Nesten van wilde bijen zijn nooit groot. Vaak nestelen ze in een stengel van een dode plant (zoals riet) of in de grond. Daar bouwen ze kamertjes met eitjes en stuifmeel erin. Ook gebruiken ze de rietstengels van bijenhotels om nestjes in te maken.
Wilde bijen zijn onmisbaar in de natuur
Wilde bijen zijn hartstikke belangrijk voor het bestuiven van planten, in je tuin en daarbuiten in de natuur. Die bestuiving is nodig voor een plant om een vrucht of zaad te vormen en zich zo voort te kunnen planten. Wilde bijen bestuiven een groot deel van de planten in het wild en zorgen zo dus voor een sterkere natuur.
Wilde bijen zijn ook een belangrijk onderdeel van de voedselketen. Een aantal vogels en andere dieren zijn afhankelijk van de eiwitten die bijen (larven) bieden als voedsel. Met andere woorden, door bijen in je tuin te verwelkomen, draag je bij aan het in stand houden van een gezond ecosysteem.
Wilde bijen zijn geweldig om te bekijken
Bovendien zijn wilde bijen fascinerend om te observeren. Ze werken hard en zijn voortdurend bezig met het verzamelen van nectar en stuifmeel. Het observeren van hun dagelijkse routine kan een rustgevende en leerzame ervaring zijn, vooral voor kinderen.
Je wilt dus wilde bijen in je tuin!
Dus help de wilde bijen in je tuin en zet goeie plantjes neer! Deze planten vind je in dit overzicht met goeie plantjes voor wilde bijen, in deze lijst met bijvriendelijke planten van de bijenstichting en in de Pollinators "voer de bij bij" zadenmix.
Verder kun je ze ook nog helpen met een bijenhotel of andere nestgelegenheid.
